Graan sal nooit weer so goedkoop opgeberg kan word soos vanjaar nie en dit is belangrik om die omgewing van opberging te verbeter, sê mnr. Wessel Lemmer, hoofbestuurder van Agbiz Graan.
Hy het op die simposium van die Graanhanteringsorganisasie van Suid-Afrika (Gosa) in Mosselbaai gesê om die omgewing te verbeter, is ’n meetinstrument nodig. Die graanopbergingskoste-indeks (GSCI) is geskep weens kommer oor die gebruik van die produsenteprysindeks (PPI) om die tarief vir opberging vas te stel.
“Op kort termyn is die PPI baie meer onstabiel as die koste van graanopberging. Die PPI is ’n gemiddelde syfer wat baie van die koste van opberging nie meet nie. Ons koste is baie hoër. Groot stygings word byvoorbeeld in salarisse, elektrisiteit, rente en brandstof verwag. Dié vier kostekomponente vorm 51,9% van die uitgawes.
“Voeg daarby stygings in die koste van instandhouding van voertuie en toerusting, van eiendomme, versekeringskoste, plaagbekamping en sekuriteit. Dit is alles koste wat nie in die PPI weerspieël word nie.”
Bestuur stygende koste
Lemmer het gesê die vraag ontstaan hoe opbergingspesifieke kostestygings en verliese aan doeltreffendheid wat nie deur PPI gedek word nie, bestuur kan word. Betonsilo’s se waarde daal. Hulle kan met alternatiewe infrastruktuur vervang word.
Die instandhouding van silo’s en toegangspaaie kan deur die privatisering van spoorvervoer en samewerking gedoen word. Die verliese weens paaie beteken onder meer dat die vrag langer neem om die hawe te bereik.
Beurtkrag het ’n groot invloed op staantye en aflaaitye van graan. Daar kan na alternatiewe opwekking van elektrisiteit gekyk word. Stygende versekeringskoste raak almal – ook die kontrakteur wat die graan vervoer.
“Die gemiddelde ouderdom van silobestuurders is bo 50, wat ’n verlies aan kundigheid gaan meebring sodra die mense aftree-ouderdom bereik. Jonger mense met die nodige kwalifikasies is nodig.
Alternatiewe opberging
“Heelwat groeipotensiaal bestaan vir alternatiewe opberging. Sowat 8,4 miljoen ton graan word reeds in alternatiewe geriewe opgeberg. Sodra jy egter te veel kapasiteit soos op plase bou, is dit nie meer doeltreffend nie. Suid-Afrika produseer elke jaar meer graan en oliesade. Die vraag is waar die uitbreiding moet kom.
“Die diefstal van graan neem toe van die groendeeg-stadium tot vragmotors vol graan wat gesteel word. Produsente verkies daarom om hul graan eerder by ’n silo op te berg as op die plaas. Die naspeurbaarheid van graan is moeilik.”
Lemmer het gesê veranderings in graanopberging moet innoverend wees, beter as die gemiddeld presteer en verandering aangryp. Evalueer nuwe neigings versigtig en moet dit nie ignoreer nie. Gebruik nuwe tegnologie wat prakties is, kostedoeltreffendheid verbeter en ’n groter inkomste beteken.
“Die graanprys speel ook ’n belangrike rol. Insetkoste is baie hoog en inkomste daal. Dit is belangrik dat banke se verhouding met produsente sterk bly. Goeie produkpryse skep ’n omgewing waarin ons sake kan doen.”
