Kriptosporidiose word veroorsaak deur 'n protosoa van die genus Cryptosporidium en is gewoonlik 'n onopsigtelike infeksie in 'n groot verskeidenheid van diere, visse, reptiele en mense.
Cryptosporidium is kleiner as koksidia en voltooi die lewensiklus in die dermkanaal se epiteelselle. In jong diere word die lewensikus in drie tot vier dae voltooi en is korter as dié van koksidia.
Kliniese gevalle kan ook voorkom, nadat die organisme letsels in die dermkanaal veroorsaak, met gevolglike diarree. Dit is veral in pasgebore diere en diere waarvan die immuunstelsel onderdruk is, waar mortaliteite hoog is.
Behandeling teen die toestand
Wasserman sê die beste raad teen kriptosporidiose is om te verseker dat diere in die kudde se immuunstelsel sterk genoeg is om weerstand teen Cryptosporidium te bied.
“Diere moet gereeld mineraal- en vitamienaanvullings kry. In gevalle waar hulle dan wel siek word, is dit ook makliker om hulle te behandel en mortaliteite is veel minder.”
Sy sê kriptosporidiose vertoon met diarree in lammers en kalfies van ongeveer een tot drie weke oud met geel, soms grys, diaree wat die bekendste simptoom is. Veral lammers drink baie water. “Waar boere die simptome opmerk is dit gewoonlik Cryptosporidium en Escherichia coli. Siek lammers en kalfies moet dadelik geisoleer word, saam met hul ma's, aangesien die siekte hoogs aansteeklik is.”
Weerstandigheid
Om die weerstandigheid van diere in ’n kudde te verhoog, beveel Wasserman aan dat dragtige ooie voor lam en dragtige koeie voor kalwing twee maal met 'n autogene E.coli-entstof geënt word, nadat nadoodse monsters deur 'n veearts van elke plaas geneem is.
“Daar word dan vir elke kudde 'n entstof gemaak vir die spesifieke plaas. Lammers en kalfies moet binne 12 uur na geboorte 'n aanvulling soos Byboost Rota paste gegee word, onder meer om die immuunfunksie 'n hupstoot te gee. Daarna moet 'n middel teen koksidiose gedoseer word.
"Vitamiene en minerale is uiters belangrik om jong diere te versterk, en om hierdie rede moet Vitamien E en seleen vir al die lammers en kalwers binnespiers toegedien word. Waak egter daarteen om nie te oordoseer nie, aangesien seleen-vergiftiging groot skade kan aanrig,” sê sy.
Ontsmetting is ook belangrik waar daar met diere gewerk word. “Cryptosporidium is vatbaar vir 10% Formalien of 5% Ammonia en spuite, naalde, emmers, klere en skoene moet alles ontsmet word,” sê Wasserman.
Kwarantyn
Waar diere wel die siekte opdoen, moet die siek lammers of kalwers en hulle ma onmiddellik geïsoleer of onder kwarantyn geplaas word.
“Diarree kan baie vinnig tot ontwatering lei en daarom moet die dehidrasie reggestel word deur elektroliete in water, melk of poeiermelk gemeng en vir die kalf of lam gegee word. Die kalf of lam moet sowat 10% van hulle liggaamsmassa per dag inneem vir onderhoud.”
Die gebruik van antibiotika om die siekte te behandel mag slegs in samewerking met die veearts geskied en 'n antibiogram moet gedoen word om die regte antibiotika vir die toestand te identifiseer.
“Sekere antibiotika werk beter op sekere plase en ander nie. Daarom kan daar nie net goedsmoeds antibiotika voorgeskryf word om die siekte te behandel nie,”sê Wasserman.
