Beplande veranderinge aan arbeidswetgewing wat onder meer die gebruik van tydelike werknemers beperk, kan indiensneming verlaag en groter werkloosheid in die hand werk.
‘n Konsepwetsontwerp tot wysiging van die Wet op Arbeidsverhoudinge van 1995 wat op 17 Desember deur die Departement van Arbeid bekendgestel is, stel voor dat werkgewers verbied moet word om werkers tydelik in diens te neem indien die werk wat hulle doen, permanent is.
Voorbeelde van nie-permanente werk wat in die konsepwetsontwerp genoem word, is die oprigting van ‘n nuwe gebou of plaasvervangers vir permanente werkers wat op kraamverlof is. Die redes vir die wetsontwerp is om alle wette oor indiensneming te belyn om ordentlike werk te verseker deur praktyke soos subkontraktering, kontrakwerk en uitkontraktering te beheer.
Eweneens is die wysigings ook daarop gemik om dit vir werkers makliker te maak om lede van vakbonde te word en kwesbare werkers te beskerm. Die Wet op Gelyke Indiensneming en die Wet op Basiese Diensvoorwaardes word ook by die wysigings ingesluit.
Mnr. Ian Ollis, die Demokratiese Alliansie se woordvoerder oor arbeid, meen hoewel die staat ‘n verantwoordelikheid het om werkers se regte te beskerm, is die beoogde wysigings nie in belang van pogings om werkloosheid te bekamp en armoede te verlig nie. Ollis beskou die wetsontwerp as die “ernstigste wetgewende aanslag” wat die huidige regering nog op ekonomiese ontwikkeling geloods het.
Hoewel die wysigings ‘n poging is om arbeidsmakelaars in die bek te ruk, skryf Linda Ensor in Business Day dat die voorstelle in stryd is met wêreldwye neigings ten gunste van informele en tydelike indiensneming. Sy haal mnr. Martin Westcott van P-E Corporate Services aan wat sê hoewel hy besef dat daar ‘n behoefte is om die uitbuiting van werkers wat deurlopend op ‘n tydelike basis in diens geneem word om die koste geassosieer met permanente indiensneming te vermy, Suid-Afrikaanse arbeidswette dikwels buitelanders wat ondernemings hier wil begin ontmoedig om in Suid-Afrika te belê.
Die wetsontwerp kan hier afgelaai word, en die publiek het tot 17 Februarie 2011 om skriftelik kommentaar te lewer op die wetsontwerp.
Suid-Afrika het 158 000 werksgeleenthede sedert die helfte van 2009 verloor, en 86 000 daarvan in die derde kwartaal van 2010. Die amptelike werkloosheidsyfers staan op 25,3%.
22 Desember 2010
