Suid-Afrika se suikerrietwaardeketting slaak ’n groot sug van soete verligting. Godongwana het vanmiddag in sy begrotingsrede dié bedryf se “moeilike bedryfsomstandigehede” erken. Die omstrede gesondheidsbevorderingsheffing (GBH), oftewel suikerbelasting, op suikerversoete drankies sal luidens die begrotingsrede vir die volgende twee boekjare onveranderd bly.
“Dit sal die bedryf in staat stel om te diversifiseer of te herstruktureer,” het hy gesê.
Landbou.com het die afgelope maande gereeld berig oor die Suid-Afrikaanse suikerrietwaardeketting se jare lange pad na moontlike ineenstorting en hoe dit vermoedelik aansienlik vererger word deur die regering se oënskynlike stryd teen vetsug deur die instelling van suikerbelasting op versoete drankies sedert April 2018.
Dié belasting het die suikerrietwaardeketting ’n geskatte R6 miljard aan inkomste in die afgelope vyf jaar gekos en het gevolglik talle nadelige gevolge, soos werksverliese.
Meer onlangs het die suikerrietwaardeketting sy naels gekou en by Godongwana gepleit om nie in die komende boekjaar se begroting die suikerbelasting te verhoog of die kategorieë daarvan uit te brei nie.
“Ons is dankbaar teenoor die regering dat hy gehoor gegee het aan ons versoek om ’n moratorium op verhogings in die GBH te plaas terwyl ons die geleenthede vir produkdiversifikasie wat tydens fase 1 van die uiters belangrike suikerrietwaardeketting-meesterplan tot 2030 geïdentifiseer is, kragtig nastreef. Dié diversifikasieprojekte het die potensiaal om die rigting en prestasie van die bedryf te verander,” sê mnr. Trix Trikam, uitvoerende direkteur van die Suid-Afrikaanse Suikervereniging.
“Die GBH wat onveranderd bly, gee ons tyd om die regverdige oorgang van die suikersektor na nuwe bedrywighede en nywerhede te bewerkstellig.”
Mnr. Andrew Russell, voorsitter van die SA Suikerrietkwekersvereniging, beskryf Godongwana se aankondiging as ’n “welkome en deurslaggewende uitstel” vir Suid-Afrika se suikerrietkwekers, hul waardekettingvennote en die 1 miljoen mense wie se lewensbestaan tans deur dié waardeketting ondersteun word. Suikerrietkwekers sal die geleentheid gebruik om die bedryf te laat herleef en om dit vir winsgewendheid en volhoubaarheid op lang termyn te posisioneer.
Monitering
Hy voeg by dat die vereniging hoopvol is dat die twee jaar lange tydperk deur die regering gebruik sal word om betrokkenheid te bevorder oor die doeltreffendheid van die suikerbelasting en oor die moontlikheid om “alternatiewe, minder vernietigende en meer holistiese gesondheidsingrypings te skep”.
Oor ander aspekte van Godongwana se 2023-begrotingsrede sê Russell: “Die SA Suikerrietkwekersvereniging sal voortgaan om die instelling van die ingrypings om die impak van beurtkrag te versag, te monitor, asook die ontplooiing van die noodlenigingspoging ingevolge die ramptoestand wat ná die onlangse oorstromings verklaar is.”
Verligting
Dr. Siyabonga Madlala, uitvoerende voorsitter van die Suid-Afrikaanse boere-ontwikkelingsvereniging (Safda) verwelkom ook Godongwana se aankondiging oor die suikerbelasting.
“Dit is ’n verligting vir die suikerbedryf en bowenal vir ons suikerrietboere wat in spanning op die minister gewag het om hierdie goeie nuus aan te kondig. Ons is ook bly oor die minister se aankondiging met betrekking tot die vloede wat in 2021 en 2022 plaasgevind het dat R695 miljoen beskikbaar gestel gaan word vir onmiddellike verligting, asook ’n verdere R1 miljard volgende jaar.”
Madlala sê hierdie finansiële verligting sal vloedgeteisterde boere en ander landelike inwoners help om beskadigde infrastruktuur op plase en in omliggende gebiede reg te maak. Van dié boere kon glo sedert die vloede nie boer nie “weens ’n gebrek aan bystand”.
Safda bedank ook me. Thoko Didiza, minister van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, en mnr. Ebrahim Patel, minister van handel, nywerheid en mededinging, “vir hul volgehoue ondersteuning van die herstelpogings wat daarop gemik is om die sukkelende suikersektor ’n hupstoot te gee”.Laai die Landbou.com-app af en lees jou landbounuus direk op die app. Dié app is beskikbaar in die Apple-, Android- en Huawei-winkels.
