Met die aanvang van die nuwe jaar en produksieseisoen sal beide huurder en verhuurder weer moet ooreenkom om 'n huurbedrag te bepaal. Sekere faktore is belangrik om in ag te neem. Hiervan is die produksiepotensiaal van die huurgrond sekerlik een van die belangrikstes. Lande se potensiaal word bepaal deur die grondsoorte, gronddiepte en langtermynrëenval.
Die chemiese status van die grond speel ook 'n belangrike rol in die huurwaarde. Dus sal 'n chemiese ontleding van die grond baie belangrik vir die huurder wees. Indien die grond suur is en die makro- en mikrovoedingstofvlakke in die grond laag is, sal dit die opbrengspotensiaal van die grond verlaag.
Die ligging van die huurgrond sal ook die huurwaarde beïnvloed. Indien die buurplaas in die huurmark beland, sal 'n hoër prys vir die grond betaal word, want die bedryfskoste is laer. Wanneer 'n ekstra stuk grond bygehuur word wat nie aan die plaas grens nie, sal die bedryfskostes in ag geneem moet word. Die koste van die skuif van implemente moet in die huurwaarde weerspieël word. Indien die huurgrond naby 'n gebied is waar die diefstalsyfer hoog is, sal minder vir huur betaal moet word.
Verder het kleiner plase 'n hoër prys per hektaar en sal gevolglik 'n hoër huurwaarde behaal. Dit is belangrik vir die huurder om te bepaal of die stuk grond wat gehuur word, groot genoeg is om finansieel sin te maak.
Die invloed van die bestuur van die huurgrond kan ook 'n rol in die huurprys speel. Indien 'n stuk grond gehuur word en die bestuur van die grond was swak, sal die huurprys laer moet word. Vir laasgenoemde is dit belangrik vir die huurder om te bepaal hoe oud die lande is, watter gewasse daar verbou kan word, en hoe arbeidsintensief die gewasse is wat verbou gaan word.
Bogenoemde faktore is slegs 'n riglyn vir huurders en verhuurders om die huur van saaigrond te bepaal, aangesien daar nog ander faktore is, maar bogenoemde is van die belangrikstes.
- Francois Human, departement landbou-ekonomie, Vrystaatse Universiteit. humanwf@ufs.ac.za.
