Landbou kan help met kragkrisis

As besluitnemers egter aanhou om hulp uit die boerdery­gemeenskap aangebied word, te ignoreer, kan die gevolge in die toekoms veel erger raak. Hy sê pryse van sonpanele het die laaste jare dramaties gedaal. Al meer ondernemings en boere besef vandag die voordele van sonkrag en installeer groot stelsels om hul kragrekenings af te bring.

Met die huidige rentekoerse en sonpaneel­ en elektrisiteitspryse kan ’n sonkragstelsel homself binne drie tot vyf jaar terugbetaal. “Die kanse is goed dat paneelpryse verder gaan daal, terwyl die kanse 100% is dat elektrisiteitspryse verder gaan styg.

“Ons sit tans met ernstige elektrisiteitstekorte, en besluitnemers moet besluit oor watter tipe tegnologie die beste en mees ekonomiese gaan wees. Kernkrag en steelkool is die logiese mededingers, en hoewel beproefde tegnologie, is dit duur en neem lank om op te rig. Om ’n nuwe steenkool­kragstasie te bou, kos byvoorbeeld meer as R30/watt, en R70/watt vir kern­kragstasie.”

Daarenteen het die prys van sonpanele gedaal tot minder as R10/watt. “Ons voorland is dus duur krag, beurtkrag of selfs geen krag nie. Of ons kan ons eie sonkrag opwek.”

Coetzee sê moderne tegnologie maak dit moontlik om krag vanaf sonpanele op te wek en dit met die elektrisiteitsnetwerk te sinkroniseer. Die toerusting word aan die netwerk gekoppel en funksioneer só dat krag eers van die sonpanele af gebruik word, en dan net aangevul word met krag vanaf die netwerk. As ’n oormaat krag opgewek word, word die ekstra krag in die network ingepomp.

As kragverspreiders sulke krag vanaf boere sou aankoop teen ’n minimale bedraggie van 70 sent/watt, sal boere vining met hul eie kapitaal stelsels installeer. “Wat dit bykans onnodig sal maak om nóg ’n klomp duur nuwe kragstasies te bou,” meen Danie.

“Die landbou word tans swaar getref deur beurtkrag – veral nou tydens somervrugte­ en groente­oestyd, asook vir gewasse waarvoor die koueketting belangrik is. Dit is belangrik dat plante nie aan vogstermming blootgestel word nie, en die meeste pompstelsels is ontwerp om 24 uur per dag te pomp. “Met krag wat vir tot sewe uur per dag af kan wees, kan dit besproeiingskedules dramaties negatief beïnvloed.”