Ná die landbou se stewige groei van 8,8% op ’n jaargrondslag in 2021 is verwag dat die sektor verlede jaar effens sou inkrimp, sê mnr. Wandile Sihlobo, hoofekonoom van die landbousakekamer Agbiz.
Die algehele ekonomie het verlede jaar op ’n jaargrondslag met 2% gegroei, maar in die vierde kwartaal met 1,3% ingekrimp, baie meer as die markverwagting van 0,4%. Die inkrimping word aan beurtkrag se uitwerking toegeskryf.
Sihlobo sê die landbou se effense groei van 0,3% op ’n jaargrondslag in 2022 strook met indiensnemingstoestande in die primêre sektor. In die laaste kwartaal van 2022 het 860 000 mense in die sektor gewerk, 1% minder as die vorige jaar, maar ver bo die langtermyngemiddelde van 780 000.
“Hoewel (die sektor) se prestasie in 2022 gedemp was, verwag ons dat dit in 2023 ietwat sal herstel. Volgens vroeë aanduidings kan Suid-Afrika se 2022-’23-someroes 19,3 miljoen ton wees, 3% groter as in die vorige seisoen. As die tuinbou- en lewendehawesektor ook herstel toon, hoe marginaal ook al, kan dit tot positiewe groei in die sektor vanjaar lei.”
Sihlobo sê voortgesette beurtkrag bring egter probleme vir boerdery-ondernemings. Waar boere hul eie krag wil opwek, verg dit bykomende kapitaal en verhoog insetkoste.
“Ons bly optimisties dat die ingrypings wat die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling (rakende beurtkrag) wil maak, die uitwerking op die sektor effens kan versag. Die ingrypings sal bykomend wees tot mnr. Enoch Godongwana, minister van finansies, se onlangse ingrypings rakende dieselrabatte vir belanghebbers in die voedselwaardeketting en die moontlike kragbeperking vir swaar gebruikers waar tegniese infrastruktuur dit moontlik maak.”
Sihlobo sê ander moontlikhede wat bespreek word, sluit gemengde finansiering in om eie kragopwekking binne die landbou aan te moedig as deel van die “vergroening” van die sektor.
Die departement moet nog die besonderhede van die ingrypings bekend maak.
Laai die Landbou.com-app af en lees jou landbounuus direk op die app. Dié app is beskikbaar in die Apple-, Android- en Huawei-winkels.
