Die Gamtoos-besproeiingsraad is tans betrokke by verskeie projekte wat deur die regerings gefinansier word om watersekerheid in die suidwestelike deel van die Oos-Kaap te verbeter. Watertekorte staar groot dele van die gebied in die gesig weens onvoldoende reënval.
Die Kougadam, een van die damme onder die besproeiingsraad se bestuur, en ’n belangrike waterbron is vir besproeiingsboere, die Nelson Mandelabaaimetro en omliggende areas, is tans minder as 12% vol en het weens ’n langdurige droogte in 2015 laas oorgeloop. Die dam was sedert sy voltooiing in 1969 elke vyf jaar vol.
“Die stand van die opvangsgebiede is uiters belangrik sodat meer water beskikbaar is om die opgaardamme aan te vul,” sê me. Rienette Colesky, uitvoerende hoof van die Gamtoos-besproeiingsraad.
Deel van die aksies sluit die verwydering van indringerplante in die opvanggebiede van verskeie damme.
Sy sê die verwydering van indringers moet nie net deur die regering nie, maar deur enige belanghebbende, wat ook boere insluit, aangepak moet word. “Dit is baie baie goedkoper as om damme te bou.”
Navorsing wat in opdrag van die raad uitgevoer is, toon dat basislynvloei in die opvangsriviere ’n hupstoot van 13 kiloliter per dag kry waar indringerplante uit fynbosgebiede verwyder is. Dit is genoeg vir een huishouding se maandelikse watergebruik volgens huidige waterbeperkings van 15 kiloliter in die metro.
Werkskepping
In die proses word werkskepping ook aangepak. In die afgelope vyf jaar is werk aan 1000 werklose gemeenskapslede gegee, wat oor die tydperk indringerplante van 0 000 hektaar in die opvangsareas verwyder het.
Volgens Colesky verhoog indringerplante transpirasie en verdampingsverliese en word baie meer water uit die grond opgeneem as deur inheemse plante.
“Hulle kan die vloei van die riviere en jaarlikse afloop verminder na die damme wat water verskaf aan die Nelson Mandelabaaimetro benadeel. Dit sluit die Churchill-, Impofo- en Kougadam in.
Volgens mnr. Edwill Moore, die Gamtoos-besproeiingsraad se streekbestuurder vir die westelike deel van die Oos-Kaap, het die verwydering van indringerspesies, wat hoofsaaklik uit swartwattels bestaan, ’n groot impak.
Ongeveer 100 ha is onlangs in die opvangsgebied van die Kougadam in die Langkloof rondom Louterwater, Krakeelrivier en Joubertina skoongemaak met opvolgaksies wat uitgevoer is oor ’n skoongemaakte area van 3 800 ha, waar 525 werksgeleenthede geskep is.
In die opvangsgebied van die Churchilldam, wat strek van 30 km stroomop van Kareedouw tot by die dam, is 2 256 ha se digte indringerbosse in oewergebiede skoongemaak, met opvolgaksies op 2 273 ha se areas wat voorheen skoongemaak is, waar 6 000 werksgeleenthede vir gemeenskapslede geskep is.
Verdere aksies behels die herstel- en rehabilitasiewerk aan vleilande in die Kromme- en Dieprivier, wat die opvangsgebied vir onderskeidelik die Churchill- en Impofodam dek.
Dit sluit die bou van en onderhoud aan betonkeerwalle in om verdere verliese aan palmietvleilande te voorkom, en om inheemse vleilande te vestig in gebiede wat voorheen deur wattels ingeneem is.
Volgens mnr. Andrew Knipe, wat die oostelike deel van die Oos-Kaap bestuur, word die sukses van die projekte toegeskryf aan die volgehoue werk om indringerspesies te verwyder en verg dit deurlopende opvolgwerk en onderhoud aan reeds skoongemaakte areas. Dit vereis ook dat deeglike stelsels gevestig moet wees.
