Die geskil tussen die Departement van Landbou en dié vir Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming rakende die finansiering van die program vir herkapitalisering, sal deur die Nasionale Tesourie besleg moet word.
Dit kom nadat die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye dit duidelik gemaak het dat hy nie die program vir herkapitalisering van die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming kan oorneem sonder die hulpbronne wat reeds vir dié program begroot is nie.
Herkapitalisering het in 2009 afgeskop en R4,8 miljard is reeds bestee om 1 675 plase, wat die Regering as deel van sy grondhervormingsprogram beskikbaar gemaak het, te help wat in die moeilikheid geraak het. 'n Deel van die begroting vir grondhervorming word hiervoor ingespan.
Verskuiwing van program
Die verskuiwing van die program na die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye, kom nadat die Presidensie se Departement van Monitering en Evaluering bevind het dat die staat se reddingsplan vir herverdeelde plase, wat aan opkomende swart boere toegeken is, nie naastenby die geld regverdig wat daarvoor ingeploeg word nie. Dit is vaag, oorambisieus en verhoog boonop swart boere se afhanklikheid van staatsgeld.
Die aanbeveel was toe dat al die Regering sy landbousteunprojekte moet vervang met ’n enkele projek wat álle fases van hervorming steun. Dit behels die aankoop van die plase, uitbreiding, voorligting, landboufinansiering en marktoegang.
Maar totdat só ’n enkele program die lig sien, moet die program vir herkapitalisering onder die landboudepartgement se vlerk geplaas word. Mnr. Gugile Nkwinti, Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, het al verskeie kere uitgewys dat hulp aan plase eintlik die taak van die landboudepartement is want sy grondsakedepartement het byvoorbeeld geen mandaat om grond te ontwikkel nadat dit oorgedra is nie.
Program en geld
Mnr. Mike Mlengana, direkteur-generaal van die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye, het by ’n gesamentlike sitting van die Parlement se portefeuljekomitees wat met landbou en grond belas is, gesê dat die program met sy begrote geld na landbou moet oorkom omdat die landboudepartment nie ’n begroting daarvoor het nie.
Hy het onder meer uitgewys dat die departement 450 swart boere in die geldjaar moet ondersteun en ’n miljoen hektaar grond teen 2019 in produksie kry. Dit terwyl hy reeds nie genoeg geld kry om effektiewe grootskaalse landbouproduksie onder swart boere te vermag nie.
Volle hulpbronne
“Ons wil hê dat die departement sy volle hulpbronne vir die program vir herkapitalisering oordra.”
Die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming maak egter kapsie hierteen, want dit sal beteken dat hy van sy begroting vir grondhervorming aan die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye moet oordra.
