Nadat daar weke geworstel is om lugsteun te kry om die swerms te bekamp, sê mnr. Willem Symington, voorsitter van Agri SA se afdeling vir natuurlike hulpbronne, dat dr. Ikalafeng Kgakatsi, direkteur vir klimaatsverandering en rampbestuur by die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling aangekondig het dat lugsteun vir die bekamping van sprinkane opgeskort gaan word.
Volgens Symington het die distriksprinkaanbeamptes en die georganiseerde landbou egter die nodige beplanning gedoen sodat voorraad van die insekdoder wat vir lugbespuiting geskik is, beskikbaar is, veral aangesien die Oos-Kaap tans onder reuse-uitbrekings gebuk gaan. Ten spyte daarvan het die departement opdrag gegee dat dié 20 dromme aan die grondspuitspanne gegee moet word.
Mnr. Peter Cloete, voorsitter van Agri Oos-Kaap, sê hulle is 22 Maart sonder verduideliking ingelig dat lugsteun gestaak sou word. Volgens hom meen Agri Oos-Kaap dat die departement, spesifiek Kgakatsi, die huidige en vorige sprinkaan-uitbrekings swak bestuur het en die georganiseerde landbou se pogins om te help, gekniehalter het.
“Indien Kgakatsi aanhou om die belanghebbendes, wat die departement probeer bystaan, teen te werk, moet hy uit sy pos verwyder en elders geplaas word waar swak besluitneming nie voedselsekerheid in Suid-Afrika beïnvloed nie.”
Mnr. Eben du Plessis, ondervoorsitter van Agri Oos-Kaap, sê die sprinkane is tans sowat 70 km van Kirkwood af.
Dr. Gerhard Verdoorn, bedryfsbestuurder van Croplife SA, sê daar is tans slegs ’n beperkte voorraad van ’n stuifpoeier beskikbaar wat met ’n blaser in die swerms gespuit kan word.Volgens hom het die departement ’n bestelling vir insekdoder geplaas. Die probleem is egter dat alle insekdoders nie vir lugbespuiting geskik is nie. Tensy daar duidelik op produkte se etiket aangedui word dat dit vir lugbespuiting van sprinkane geskik is, sou dit onwettig wees om dit daarvoor te gebruik.
Die bestanddele vir die insekdoder wat bestel is, sal volgens hom eers middel April aankom, waarna dit geformuleer moet word. Die insekdoder sal dus eers teen einde April vir die spuit van sprinkane gebruik kan word.
Volgens Verdoorn hy het reeds in November 2019 gewaarsku dat reuse-uitbrekings op pad is en dat die nodige voorbereidings daarvoor getref moet word. “Nou skrik almal eers wakker.”
Hy verwag nie dat verdere swerms ná middel April sal uitbroei nie, maar dat die voetganger- en vlieërswerms sal voortgaan tot die derde week van Mei, wanneer die winter aanbreek. “Glo my, einde Augustus sal daar weer sprinkane wees. Sonder twyfel. En dan is almal Desember weer in rep en roer.”
Verdoorn sê daar is ’n biologiese middel vir die bekamping van sprinkane beskikbaar wat deur Namibië en Angola gebruik word. Volgens hom weier die departement egter om dié produk te gebruik. “Die vraag is, hoekom? Ingevolge wetgewing moet biologiese middels oorweeg word. Die middel word met groot sukses in ander Afrikalande gebruik. Hoekom nie hier nie?”
ONDERSOEK OOR CHEMIKALIEë
Mnr. Reggie Ngcobo, woordvoerder van die departement van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, sê daar is in Desember verlede jaar 600 000 liter chemikalieë aan boere en kontrakteurs vir die bekamping van sprinkane gegee. Daar was volgens hulle ook voldoende insekdoder in poeiervorm vir gevoelige gebiede.
Teen Februarie en vroeg Maart vanjaar is daar aan die departement gesê dat die chemikalieë op is.’n Span senior beamptes het ondersoek ingestel om te bepaal hoekom die chemikalieë so vinnig opgeraak het. Volgens Ngcobo is lugsteun toe gestaak om vas te stel wat met die chemikalieë gebeur het.
Nog voordat die ondersoek afgehandel kon word, is daar bevind dat chemikalieë in die Wes-Kaap gevind is. Nadat dié chemikalieë gevind is, is daar opdrag gegee dat lugsteun hervat word.
Volgens Ngcobo het die departement tot dusver R50 miljoen bestee om die sprinkane te bekamp. Die departement sal verseker dat diegene wat help om te swerms te bestry, die nodig steun ontvang. Die departement bedank ook lede van die publiek en die private sektor wat help om die uitbrekings te bestry.
Hy sê die departement het die nodige bestellings geplaas vir geregistreerde insekdoders om die stryd teen die uitbrekings voor te sit en die impak op voedselsekerheid te minimaliseer. Daar sal ook ’n gesamentlike komitee op die been gebring word om die sprinkane te monitor.
“Die departement versoek betrokkenes soos Agri SA, Agri Oos-Kaap en Agri Noord-Kaap om deur die regte kommunikasiekanale te werk en nie die werk wat die departement doen, teen te werk nie.”
