Die herstelaksies volg nadat hulle herhaalde kere die kwessie van swak paaie onder die aandag van die provinsiale owerhede gebring het.
Die toestand van die meeste van die provinsie se paaie in landelike gebiede laat veel te wense oor weens gebrekkige instandhouding. Die probleem is vererger toe sekere gebiede 400 mm reën in 24 uur gekry het en verskeie paaie weggespoel het, terwyl ander nou haas onbegaanbaar of by ’n punt van ineenstorting is.
Die vernaamste landelike paaie na Mid-Illovo en dele van Creighton is swaar getref. By Mid-Illovo is die gemeenskap se hooftoegangsroete afgesny toe ’n laagwaterbrug heeltemal onder die vloedwater verdwyn het.
Mnr. Brett Chubb, voorsitter van die Mid-Illovo-boerevereniging, sê die vloed se uitwerking was enorm.
“Suiker en hout kon nie uit die distrik vervoer word nie en dit was nie moontlik om diesel af te laai nie. Dit het veroorsaak dat boerdery-aktiwiteite tot stilstand gekom het en daar nie kos of ’n inkomste was nie. As daar ’n noodgeval was, sou ambulanse, die polisie en sekuriteitsmaatskappye nie kon help nie. Die kinders kan ook nie skool toe gaan nie.”
Chubb sê dis ’n groot werk om die paaie te herstel en die gemeenskap betaal self vir alles.
Hulle het 15 trekkers en waens, vyf laaigraaf-kombinasiemasjiene, bossiekappers, kettingsae en vragte klippe gebruik. Al die masjinerie het boonop bestuurders en operateurs nodig gehad en 60 werkers is gebruik om die werk te doen.
Daar was reeds ’n betoging deur ontevrede taxi-eienaars. Chubb meen gemeenskappe sou erg benadeel word as boere en hul werkers nie die paaie herstel het nie.
By Creighton in die distrik Harry Gwala het boere die paaie wat weggespoel het, herstel.
Mnr. Hayden Stokes, ’n boer van Creighton, sê hulle moes op eie koste en teen bykans R20 per liter vir diesel self werk om die paaie weer begaanbaar te maak. “Dit is ’n ramp vir boere en landelike gemeenskappe wat op die paaie staatmaak. Paaie is haas onbegaanbaar en gevaarlik om te gebruik. Ons vul dit op met skalie en probeer verhinder dat die pad verder verval.”
Vergeefs met departement geskakel
Voordat hulle begin het om die paaie op eie koste te herstel, het die boereverenigings van Mid-Illovo en Ingwe gereeld met die departement van paaie en vervoer geskakel.
“Ons het briewe gestuur van almal wat deur die toestand van die paaie benadeel word, en verskeie vergaderings met verskillende belanghebbendes gehad. Ons het die paaie en ons bekommernisse aan amptenare gaan wys,” sê Chubb.
Kort nadat die paaie herstel is, het dieselfde probleme opnuut opgeduik. Hulle het weer vergaderings gehad oor die swak manier waarop die paaie herstel is.
Ná dit alles het hulle besluit om die paaie self te herstel.
Kwanalu se paaie-veldtog
Kwanalu het ’n “paaieveldtog” begin om gesamentlike aksie op distrikvlak te kry. Die veldtog beoog om binne die toepaslike strukture op distriks-, provinsiale en nasionale vlak te werk en ook ander planne te maak.
Die provinsiale landbou-unie het ook onlangs ’n webinaar vir leiers van die provinsie se boerevereniging- en grondeienaarsverenigings om oor die chroniese swak toestand en voortgesette agteruitgang van landelike paaie in KZN te praat.
Leiers van Agri Oos-Kaap en Vrystaat Landbou het ook die vergadering bygewoon.
Me. Sandy la Marque, hoofbeampte van Kwanalu, het aan afgevaardigdes gesê die gesamentlike aksies van provinsiale landbou-unies is noodsaaklik om dringende aandag te vestig op ’n probleem wat almal raak. “Landbou en landelike mense se bestaan word geraak, maar ook die lewe van die algemene publiek wat van die landbou vir kos afhanklik is.”
La Marque het gesê hulle hoop om gou ’n vergadering met die provinsiale LUR vir vervoer, gemeenskapsveiligheid en -skakeling en ander amptenare te kry. “As dit nie plaasvind nie, sal ons regsteun ondersoek.”
Sy het alle belanghebbendes aangemoedig om swak paaie te rapporteer sodat die herstel van KZN se infrastuktuur voorkeur kan geniet.
“Die regering, munisipaliteite en belanghebbendes moet op alle vlakke saamwerk om seker te maak dat infrastruktuur verbeter word met ekonomiese implikasies in gedagte. Meer kan gedoen word as ons saamwerk.”
* Agri SA het onlangs ‘n landswye veldtog oor swak paaie begin. Lees hier meer daaroor. Kwanalu se veldtog geld egter net paaie in KwaZulu-Natal.
