Die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye het ’n amptelike waarskuwing uitgestuur dat wat waarskynlik die indringer herfs-kommandowurm is, Suid-Afrika binnegeval het.
Die departement sê in ’n verklaring hy ontvang sedert die middel van Januarie berigte van boere wat skade ly weens die wurms, wat tot dusver nog nie amptelik taksonomies geïdentifiseer is nie. Entomoloë wag nog dat die papies van die wurms wat versamel is, se motte te voorskyn kom.
Die departement wys egter daarop dat die wurms visueel nes die herfs-kommandowurm (Spodoptera frugiperda) lyk. Party boere het dit al in Desember 2016 in hul lande begin opmerk. As dit wel dié spesie is, kan dit rampspoedig vir veral mielieproduksie in Suid-Afrika wees, sê die departement.
Uitgebreide skade is tot dusver op veral suikermielies en wit mielies vir saadproduksie gely. Dit lyk of die wurms al ten minste die hele Limpopo vol is, asook die gebied tussen Swartruggens en Mahikeng in Noordwes, sowel as by Lichtenburg. Dit kan, soos die Afrika-kommandowurm wat ons goed ken, in ’n migrerende plaag ontaard wat in groot getalle van een gebied na ’n volgende beweeg en groot skade aanrig.
Dit voed op ’n wye reeks gewasse, wat ook sorghum, sojabone, grondbone en aartappels insluit, lui die verklaring. Die spesie se lewensiklus vanaf eier tot mot duur tussen 24 en 40 dae, afhangend van weerstoestande en beskikbare kos. Dit is inheems aan Suid- en Sentraal-Amerika, en kom ook in die suidelike state van die VSA voor. Dit is rondom ’n jaar gelede die eerste keer in Afrika opgemerk, in Nigerië, en van daar het dit na verskeie ander Wes-Afrika- lande versprei, en teen April 2016 na Sentraal-Afrika.
Die motte is sterk vlieërs, en windstrome mag hulle help om oor groot afstande te versprei. Omdat hierdie plaag baie nuut in Afrika is, is min oor die langtermyn-uitwerking bekend, sê die departement. Die eerste plan van aksie, sodra die spesie geïdentifiseer is, sal nou wees om ’n noodbeheer-strategie in werking te stel.
“Ons wil seker maak dat korrekte inligting aan produsente verskaf word oor die soort plaag, plaagbeheer en op-die-plaas-bestuur van die probleem. Die grootste gevaar is verkeerde op-die-plaas-bestuur wat weerstandigheid en verdere produksieverliese tot gevolg kan hê.”
Die departement het met rolspelers vanaf verskeie bedryfsorganisasies saamgewerk om ’n interim-program vir beheer en bewusmaking saam te stel. Dit is reeds bekend dat die herfs-kommandowurm weerstandig teen sekere piretroïede is, en noodregistrasie van chemiese middels mag noodsaaklik wees om dit in beheer te bring.
“Hierdie plaag raak moeiliker om te beheer as die mielieplante meer volwasse raak omdat die wurms dan binne die blare rondom die ontwikkelende koppe voed, waar hulle buite die bereik van beheermiddels is. Boere moet op die uitkyk vir nuwe wurms op hul mielies wees, veral binne in die blaarkoppe.”
Die departement doen ’n beroep op boere om mnr. Jan Hendrik Venter by (012) 319 6384, 072 348 8431 of janhendrikv@daff.gov.za te kontak as hulle verdagte wurms sou opmerk, en ’n chemiese verteenwoordig se raad oor beheer-opsies te vra.
