“Ek is gatvol om te hoor ek moet koste-doeltreffend wees!” Met dié opmerking het mnr. Bowen Botha, hoof-uitvoerende bestuurder van Robertson Winery, luide applous uitgelok onder sowat 700 wynbedryfspelers wat VinPro se inligtingsdag in Kaapstad bygewoon het.
Botha het ’n beroep gedoen dat wynpryse verhoog moet word sodat boere R2,50 per liter in hul sak steek. Hy meen die wynbedryf se lewensvatbaarheid hang andersins in die weegskaal.
“Boere se inkomste is tans tussen R45 000 en R48 000 per ha, maar ons het R70 000 nodig om volhoubaar te wees.”
'Ons het agteruit geboer'
Volgens Botha het ’n liter Cabernet sauvignon in 2000 teen R8,00 verkoop. Die huidige prys is R6,50 per liter. “Ons het agteruit geboer. Ons is regtig in die moeilikheid.”
Mnr. Rico Basson, VinPro se hoof-uitvoerende beampte, sê weens die droogte het wynboere se opbrengs op hul belegging tot onder 1% geval. “Ons verloor sowat honderd produsente per jaar. Daar is ook ’n arbeidskomponent aan verbonde.”
Mnr. Anton Smuts, VinPro se nuwe voorsitter, sê net ’n derde van wynboere in die land boer teen finansieel volhoubare vlakke. Volgens hom betaal selfs tweedegraadse koejawels beter as wyndruiwe.
Afslag nie die antwoord
Volgens mnr. Gavin Dittmar, besturende direkteur van Meridian Wine Merchants, is afslag die vernaamste bemarkingsvorm in die wynbedryf.
“Dit bekommer my, want hoe gaan ons handelsmerke bou as ons enigste bedingingsmag afslag is?”
Smuts meen sommige produsente gooi net kole op die vuur deur wyn vir ondergemiddelde pryse te verkoop. “Ek noem dit storting. Hoekom sê die oorsese wynkopers hulle sal altyd een of ander "sucker" van Suid-Afrika kry wat bereid is om wyn goedkoop te verkoop?”
Maklik van boere gevra
Botha meen daar word te maklik van boere gevra om meer koste-doeltreffend en produktief te wees, terwyl produkte te goedkoop verkoop word.
“Ek is nou al 45 jaar lank koste-doeltreffend in my besigheid en ons boere ís produktief. Ek is nou gatvol vir almal wat vir my sê ek moet meer koste-doeltreffend wees.”
Smuts het die bedryf tot eenheid geroep. “Ons moet die uitdagings in geleenthede omskep, anders is ons dood in die water. Dit kan net gebeur deur samewerking van alle belangegroepe. Fragmentasie hoort op die agterste sitplek; dis die pad van rampspoed.”
Pryse moet klim
Botha het handelsmerk-eienaars en boere op die hart gedruk om hoër pryse ernstig te oorweeg.
“Ons het R2,50/liter in ons sak nodig, ongeag watter prys jy vir die wyn vra. As jy R8,00 vra, het jy R2,50 nodig. As jy R4,00 vra het jy ook R2,50 nodig.”
Botha sê hy is al lank genoeg in die bedryf om te weet wat die koste verbonde is aan elke ketting in die skakel. “Almal vertel vir ons dit sal die einde van die wêreld wees as ons by R2,50 kom, maar dit beteken ’n verhoging van R4,60 op die rak. Dit sal nie die bedryf doodmaak nie.”
