Tot dusver is 133 miljoen 15 kg-kartonhouers sitrusvrugte verpak en verskeep na markte wêreldwyd. Op die ooreenstemmende tydstip verlede jaar is 117 miljoen kartonhouers verpak en verskeep weens die onluste in KwaZulu-Natal en die kuberaanval op Transnet. Albei het ’n groot impak op uitvoerbedrywighede by Durbanhawe gedurende die sitrusbedryf se besigste uitvoertydperk gehad.
Mnr. Justin Chadwick, uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Sitruskwekersvereniging (SKV), sê daar word beraam dat 167,2 miljoen kartonhouers teen die einde van vanjaar se sitrusseisoen verskeep sal word. Dit is 3,3 miljoen minder as wat aan die begin van die seisoen geskat is. “Terwyl hierdie getal groei in die sitrusbedryf se uitvoervolume toon vergeleke met verlede jaar s’n, weerspieël dit nie die feit dat dit vir sitruskwekers een van die moeilikste uitvoerseisoene tot dusver was nie.
“ ’n Perfekte storm het ons bedryf, soos talle ander in die landbousektor, getref weens ’n toename in produksie, maar minder marktoegang, asook stygende insetpryse, openbare infrastruktuur soos paaie wat verbrokkel, wisselvallige kragvoorraad, astronomiese verskepingskoste en ’n verwoestende afname in reële uitvoerpryse.”
As gevolg hiervan het meeste plaaslike sitruskwekers vanjaar ’n verlies gely. Chadwick sê kenners meen dat minder as 20% van die sitruskwekers waarskynlik die gelykspeelpunt teen die einde van vanjaar se seisoen sal bereik. “Dit is ’n groot bedreiging vir die volhoubaarheid en winsgewendheid van die sitrusbedryf.”
Volgens hom is die bedryf se ernstigste probleem, en die kwessie wat die grootste impak op hul wins het, die prysstygings van verskeie insette weens die covid-19-pandemie en die oorlog tussen Rusland en Oekraïne. “Insetkoste was al vorige jare ’n probleem, maar die oorsese konflik het hierdie neiging vanjaar vererger. Kunsmispryse het vanaf 2020 tot 2021 met 56% toegeneem en brandstofpryse met 53%.”
Hierdie probleme is vererger deur die onlangse “onregverdige en diskriminerende” maatreëls vir die bekamping van valskodlingsmot wat die Europese kommissie inderhaas vroeër vanjaar goedgekeur het. Dit skryf spesifieke kouebehandelingsprotokolle aan sitrusuitvoerders in Afrika voor. Die plaaslike bedryf het weens dié nuwe maatreëls ’n verlies van meer as R200 miljoen gely.
“Die langtermyntoepassing van die nuwe regulasies vir valskodlingsmot is ’n ernstige bedreiging vir die bedryf. Daarom is die konsultasieproses wat die departement van handel, nywerheid en mededinging met die Wêreldhandelsorganisasie begin het, so belangrik,” sê Chadwick.
“Ons hou vol dat die kouebehandeling wat in die nuwe regulasies voorgeskryf word, nie strook met wetenskaplike bewyse nie. Dit maak die regulasies ’n arbitrêre en onnodig handelsbeperking wat nie ooreenstem met internasionale vereistes vir sulke fitosanitêre handelsregulasies nie.”
Hy meen dat die volhoubaarheid van die plaaslike sitrusbedryf en duisende werksgeleenthede in die hek sal duik indien die nodige intervensies nie plaasvind nie.
Laai die Landbou.com-app af en lees jou landbounuus direk op die app. Dié app is beskikbaar in die Apple-, Android- en Huawei-winkels.
