As lede van die EU stem ten gunste van die voorgestelde wysings, wat volgens mnr. Deon Joubert van die Suid-Afrikaanse Sitruskwekersvereniging (SKV) as waningelig beskou kan word, sal dit ’n groot impak hê op Suid-Afrikaanse lemoenuitvoer na dié gebied. Dit sal ook die volhoubaarheid van die sitrusbedryf en 140 000 meestal landelike werksgeleenthede bedreig.
Ingevolge die voorgestelde wysigings moet uitvoerlande in Afrika ’n drastiese, verpligte kouebehandeling van 0 °C tot -1 °C vir minstens 16 dae toepas op lemoene wat vir die EU bestem is. Dit kom ten spyte daarvan dat Suid-Afrika reeds die afgelope paar jaar ’n deeglike risikobestuurstelsel toepas wat die EU doeltreffend teen plae en siektes beskerm.
Joubert sê die onderskeppings van valskodlingmot is die afgelope paar jaar laag met 19 gevalle in 2019, 14 in 2020 en 15 in 2021. Suid-Afrika het ses van verlede jaar se onderskeppings betwis aangesien die larwes volgens wetenskaplike bewyse dood was en dus geen risiko ingehou het nie.
Dit is volgens hom in skrille kontras met onderskeppings van valskodlingmot van lande in die EU, Noord-Ierland, Ysland en Noorweë. “Tog word geen maatreëls teen hierdie lande voorgestel nie, wat die nuwe voorgestelde maatreëls teen Suid-Afrika selfs meer raaiselagtig maak.”
Hy sê dat slegs ’n gedeelte van Suid-Afrika se konvensionele lemoenoes teen die voorgeskrewe kouebehandeling veerkragtig sal wees. Dié behandeling sal dit ook onmoontlik maak om organiese en chemievrye lemoene na die EU uit te voer, onder meer gewilde kultivars soos bloedlemoene, Turkey, Salustiana, Benny en Midknights waarvoor onderskeppings van valskodlingmot nog nooit aangemeld is nie.
Suid-Afrika het volgens hom nie genoeg voorraad van die nodige vraghouertoerusting om aan die EU se voorgestelde vereistes te voldoen nie.
Hy sê daar is nie met die Suid-Afrikaanse nasionale plantbeskermingsorganisasie gekonsulteer voor die voorgestelde wysigings om 10 Februarie vanjaar ingedien is nie. Volgens Joubert word kwessies rondom plantgesondheid gewoonlik bilateraal bespreek sodat praktiese oplossings en prosedures vir risikoverkleining voorgestel en oor saamgestem kan word.
“Die feit dat die voorgestelde wysigings gemaak is ten spyte daarvan dat alternatiewe en ewe doeltreffende opsies vir kouebehandeling beskikbaar is en reeds in Suid-Afrika se risikobestuurstelsel ingesluit word, is ’n aanduiding dat die wysigings deur ’n politieke agenda gedryf word.”
Kwekers van Suider-Afrika en invoerder van verskeie EU-lande, onder meer Nederland, Duitsland, België en Frankryk, het beswaar aangeteken teen die voorgestelde wysigings. Tydens ’n onlangse proses van openbare deelname is 164 voorleggings gemaak waarvan 90% kapsie teen die voorgestelde wysigings gemaak het.
Joubert sê die SKV vergader met lede van die EU om die bedreiging van die onbillike regulasies vir die plaaslike sitrusbedryf uit te lig. “Ons hoop dat redelikheid sal seëvier gedurende vandeesweek se besprekings en dat die voorgestelde wysigings verwerp sal word.”
