Dialoog is baie belangrik en daarom wil mnr. Gugile Nkwinti, Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, vroeg September ’n drie dag lange beraad oor verblyfsekerheid hou, sê mnr. Elton Greeve, hoofdirekteur vir dienslewering en koördinering van die departement.
Hy was deel van ’n paneelbespreking oor die sogenaamde 50%-plan by die AgriBizniz-beraad by Nasrec in Johannesburg.
Volgens Greeve is die voorstelle in wese nie nuut nie, maar “ in 'n radikaler vorm”. Die vraag is hoe verblyfsekerheid bereik kan word binne die beperkinge van volhoubare produksie.
Mnr. Louw Steytler, voorsitter van Graan SA, het gevra dat teruggekeer moet word na die inklusiewe manier waarop oudpres. Nelson Mandela mense betrek het. Betekenisvolle dialoog is nodig waarby die hele waardeketting, insluitend die verwerkingsektor, betrek moet word. “Dit is hartseer dat die nuwe dokument tot massiewe onsekerheid gelei het. Mense is nie meer seker van grondeienaarskap nie.”
Volgens hom moet oplossings gevind word wat in ag neem dat boere winsgewend moet wees. 'n Mielieboer se produksiekoste beloop R9 000 tot R11 000/ha. Teen ’n gemiddelde opbrengs van 5 ton/ha, beteken dit ’n boer moet R2 000/ton kry om gelyk te breek. Dit terwyl produksiekoste styg.
Verder is dit belangrik dat ’n surplus mielies geproduseer word, sodat die mielieprys deur uitvoerpariteit bepaal word, wat ’n rimpeleffek tot voordeel van ander bedrywe sal hê. Steytler het gesê alle grondhervormingsplanne moet aan die Grondwet getoets word. Hy het benadruk die georganiseerde landbou verstaan die nodigheid van transformasie. “Moenie ons wil om te transformeer onderskat nie.”
Mnr. Thomas Walters, DA-woordvoerder oor grondhervorming, het gesê een van die probleme wat die DA met die nuwe voorstel het, is dat dit in stryd is met die Nasionale Ontwikkelingsplan wat deur 90% van parlementslede ondersteun is. Die DA staan aansporings vir aandeleskemas en langtermyn-verblyfsekerheid voor.
Walters het verwys na die groot gebiede bewerkbare landbougrond in kommunale gebiede. In vraetyd het me. Belinda Petersen van die Koranna Koninklike Huis in die Wes-Kaap gevra die Regering moet die Khoi- en San-mense by gesprekke betrek, anders sal daar “oorlog”wees. “Op wie se grond wil u hierdie plan begin uitvoer, sonder om die ware eienaars in te sluit?”
Me. Patricia Mlangeni, wat op klein skaal met onder andere hase boer, het gevra of die Regering plaaswerkers self gevra het of hulle aandele in boerdery-ondernemings wil hê.“Die Regering dink vír ons, niemand kom na my toe en vra my mening nie. Jul meganiseringsprogram is 'n mislukking, julle het net trekkers gegee, maar nie die nodige opleiding nie. Julle het vir 'n klomp infrastruktuur betaal wat nie werk nie.”
