Mnr. Gert Heyns, uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse kultivar-en-tegnologie-agentskap (Sacta), wat die heffings invorder, sê daar word nog uitstaande betalings opgevolg en hy glo die uiteindelike persentasie sal ’n bietjie hoër wees. Hy het op ’n onlangse vergadering van die sojaboon-en-sonneblomforum in Johannesburg daarop gewys dat die heffing in die nuwe bemarkingsjaar wat op 1 Maart begin, verhoog word van hierdie seisoen se R65/ton tot R80/ton.
Daar was teen die begin van die maand reeds 1 125 171 ton sojabone gelewer en teen R65/ton kom dit neer op sowat R69 miljoen wat ingesamel is. Dit sal hoofsaaklik gebruik word om saadmaatskappye volgens markaandeel te vergoed om hulle aan te moedig om nuwe kultivars met gevorderde tegnologie vir die Suid-Afrikaanse mark beskikbaar te stel. Omdat dit ’n statutêre heffing is, moet 20% van die geld ook aan transformasieprojekte bestee word.
Heyns sê daar sal in April vanjaar weer aansoek om die statutêre heffing gedoen moet word aangesien dit aanvanklik net tot 28 Februarie 2021 geld. Die verskaffers se markaandeel sal ook in Maart bereken word sodat hulle vergoed kan word. “Daar was aanvanklik kommer dat die inwin van hierdie markinligting ’n oortreding van mededingendheidswetgewing kan wees, maar ons het regsmenings daaroor ingewin en dit is nie die geval nie.”
Hy gee boere die versekering dat saadmaatskappye druk besig is om kultivars met nuwe biotegnologiese voordele kommersieel in Suid-Afrika beskikbaar te probeer kry. Hulle is ook besig om in Suid-Afrika nuwe infrastruktuur te vestig, navorsing te doen en hul produkte ernstig te bemark.
Mnr. Jozeph du Plessis, voorsitter van die forum en ’n boer van Schweizer-Reneke, sê die groter mededinging om markaandeel kon tot laer saadpryse aanleiding gegee het. “In die verlede het ons tot R750 vir ’n sak saad betaal en hierdie seisoen was dit af tot R600. Dit vergoed reeds in ’n mate vir die heffing wat ons moet betaal.”
