Nagenoeg 1 700 ton hoendermis en kalk, asook ’n deklaag wat oor 15 jaar op 170 ha graanlande van Zunckel Farming opgebou is, is binne ’n paar uur deur ’n veldbrand op 28 Oktober vernietig. Mnr. Egon Zunckel, 'n direkteur van Zunckel Farms, beraam die skade van die brand op R760 000. Dié bedrag sluit nie die koste in om grondmonsters te neem en die nodige regstellings aan die grond te doen nie. “Die verlies aan die spilpunte is ongeveer R190 000 en die verlies aan materiaal, hoendermis en bemesting op die grond is ongeveer R3 350/ha.”
Hy sê die brand het na verwagting by plaaswerkerhuise op die buurplaas begin. Hy en sy seuns het gesien dat die brand ontstaan en het gaan help. “Ek was Maandag frustreerd toe die vuur begin het, maar die dag as ’n mens emosies gaan toelaat om jou vreugde en seën te steel en besluite te beheer, is dit ’n donker dag. Dit is tragies, dit het ons hartseer gelaat en is ’n enorme verlies vir ons, maar ons is besig om planne te beraam en is steeds in ’n bevoorregte posisie.”
Brand spring 300m
Zunckel en sy seuns het Maandag die brand by die plaaswerkerhuise op die buurplaas gesien en gaan help. Hulle het later by die landery naaste aan die gevaar gaan staan om die brand te keer as dit oor die pad na hul landerye spring. “Dit was ’n bisarre situasie. Die brand het bykans 300 m ver, oor ons koppe, gespring na die land agter ons en toe die materiaal eers vlamvat, was dit verby. Ons het die skottelploeë gebruik om die brand te stuit, maar daar was reeds baie skade.”
Brand is ’n groot risiko van geenbewerking. “Ons het effens mak geword met die brandpaaie en voorbrande en gaan hierdie praktyke weer opskerp. Buiten die helfte van die twee spilpunte se spuit-pakkette en 20 spilpuntwiele is die verlies aan die deklaag en die 10 t/ha hoendermis enorm. Hierdie 170 ha lyk soos ’n teerpad ná die brand. Die wind is nou ons grootste risiko vir verliese weens erosie. Ons gebruik ’n skotteleg om ’n kunsmatige grondbedekking van kluite op die grond te skep, wat as ’n windbreek kan dien en erosie beperk. Die grond is so droog dat dit natuurlik hierdie kluite vorm onder die skottelploeg.
Bedek die grond
“As daar genoeg vog en tyd was, sou ons nou ’n dekgewasmengsel wou vestig om bedekking op die grond en lewe in die grond te kry. Ons sal nou sojabone in die kaal grond plant en ’n biologiese stimulant tydens plant insit sonder chemiese kunsmis. Sodra die sojabone begin ryp word, sal ons kyk om ’n dekgewas daar te vestig. Dit is nou noodsaaklik om so vinnig as moontlik daardie grond weer te bedek en organiese materiaal op en in die grond te kry.”
Vanjaar is die sesde droë lente wat Zunckel beleef, maar die eerste keer in vyf jaar dat al hul damme met planttyd genoegsame water het. “Ons sal al ons besproeiingslande op tyd kan plant en sal dan ons voorbereidings maak om ons droëlande te beplant sodra die reën kom. Hopelik is die eerste reën nie soveel dat ons nie kan plant nie.”
Mnr. Guy Thibaut, grondkundige van die landboukollege Cedara, gaan later vandeesweek grondmonsters neem van die grond wat gebrand het en die grond wat nie gebrand het nie. Dit sal ’n aanduiding kan gee van watter regstellende bemesting Zunckel Farming moet toedien, asook wat die uitwerking van die brand op grondkoolstofvlakke, voedingstowwe en ander aanduiders van grondgesondheid gehad het.
