Die vryskelding van huurgeld op regeringsgrond moet ingestel word om sukkelende boere te help. Só sê Nerpo, die organisasie vir opkomende rooivleisprodusente.
Die organisasie pleit vir dié uitweg nadat sy nasionale uitvoerende raad inligting bekom het dat ’n skuldinvoerderaar boere steeds met regsaksie dreig oor huurgeld wat nie betaal is nie.
Die African Farmers’Association of South Africa (Afasa) het reeds verlede jaar ’n onderneming van mnr. Gugile Nkwinti, Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, en mnr. Mdu Shabane, direkteur-generaal (DG) van die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, gekry het dat die “teistering” sal stop.
Intussen is Shabane sedert einde 2016 geskors weens prosedurele tekortkominge wat by sommige grondhervormingsprojekte gevind is.
Gigaba moet help
Mnr. Aggrey Mahanjana, uitvoerende direkteur van Nerpo, sê baie boere op regeringsplase is ongelukkig.
“Sommige het steeds nog nie behoorlike huurooreenkomste nie en baie het geen hulp en ondersteuning ontvang sedert hulle op die plase gesit is nie.
“Dit was verskeie kere onder die departement se aandag gebring, maar dit bly onopgelos.”
Om hierdie rede word gevra dat ’n moratorium ingestel word op betalings vir huurgrond totdat al die kwessies uitgesorteer en behoorlike ondersteuning aan die boere gegee is.
Nerpo wil die kwessie na mnr. Malusi Gigaba, Minister van Finansies, neem om ’n oplossing te vind, siende dat die wanbetaling van die huurooreenkomste strydig met die Wet op Finansiële Bestuur (PFMA) is.
Boereregister
’n Gefrustreerde Nerpo het ook sy mond uitgespoel oor die elektroniese register van boere wat nog nie van die grond af gekom het nie.
Die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye werk sedert 2008 om so ’n register op die been te bring. Die register kan veral behulpsaam wees met die monitor van steunprogramme wat die regering aan begunstigdes van landbouprogramme bied.
In 2014 het Statisieke SA aangedui dat hy sowat R330 miljoen benodig om kleinskaalse en kommersiële boere te tel.
Geen amptelike syfers bestaan oor hoeveel kleinskaalse boere Suid-Afrika het nie. Die departement het intussen aangedui dat hy weens sy finansiële beperkings eerder voorligtingsbeamptes sal oplei om die boere te tel.
Handig
Mahanjana sê sedert die boereregister ’n prioriteitsprojek gedurende die voormalige landbouminister, me. Tina Joemat-Pettersson, se tyd gemaak is, word dit gereeld in begrotingstoesprake genoem, maar niks kom daarvan nie.
So ’n register sal handig te pas kom wanneer boere vir hulpprogramme van die regering aangewys moet word, sê Mahanjana.
Verder maak die regering ook nie genoeg van georganiseerde landbou gebruik by die implementering van sy kommersialiseringsprogram vir boere nie.
Mahanjana sê dat die proses om begunstigdes hiervoor te identifiseer ondeursigtig is, nie kredietwaardig is nie en dat die kies van verkeerde begunstigdes die hele program kan laat faal.
