Ramaphosa sou vandag op Agri SA se jaarkongres gepraat het, maar moes op die nippertjie weens ander dringende omstandighede kanselleer. Me. Thoko Didiza, minister van landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling, het sy toespraak voorgelees.
Die wetsontwerp, wat deur die nasionale vergadering goedgekeur is, sal nou voor die nasionale raad van provinsies dien. Volgens Ramaphosa sal die wet help om grondhervorming te bespoedig. “Die wetsontwerp verskaf helderheid oor die omstandighede waaronder grond onteien mag word en bied duidelike reëls oor hoe verskeie stappe binne die raamwerk van die Grondwet gedoen kan word om die belange van alle Suid-Afrikaners te bevorder.”
Ramaphosa het gesê ’n verenigde gemeenskap kan nie gebou word sonder om dit wat in die verlede verkeerd was, reg te stel nie. “Ons kan nie in harmonie langs mekaar woon terwyl die meerderheid, die ontneemdes, nie ’n gelyke en billike aandeel in grondeienaarskap het nie.”
Die grondhervormingsproses sal volgens hom net suksesvol wees as begunstigdes toegang het tot die nodige hulpbronne, kundigheid en, die belangrikste, kapitaal.
Vir swart boere om suksesvolle kommersiële boere te wees, is landboufinansiering uiters belangrik. “Ons weet almal van die Land Bank se probleme. Die nuwe direksie werk sonder ophou om die bank te hervorm om ’n beter diens aan die sektor te lewer.”
Ramaphosa het gesê daar word aandag daaraan gegee dat landbou-ontwikkelingsgeld en -toekennings wat by verskillende staatsdepartemente beskikbaar is, gekonsolideer en as ’n kapitaalgrondslag vir die “nuwe en volhoubare Land Bank” gebruik word.
’n Nuwe fase van die skema vir gemengde finansiering wat verlede jaar deur die Nywerheidsontwikkelingskorporasie bekend gestel is, gaan in vennootskap met die Land Bank, handelsbanke en landboubesighede bedryf word.
Plaasaanvalle
Ramaphosa het moorde op boere en plaaswerkers, en plaasaanvalle ten sterkste veroordeel en gesê hy betreur die sinlose lewensverlies en trauma wat dit veroorsaak. Die vernietiging wat die aanvalle meebring, asook skade aan landboubedrywighede deur brandstigting, vandalisme en diefstal het volgens hom ’n baie wyer uitwerking op die samelewing en voedselsekerheid.
Hy het landbou-organisasies bedank wat hulpbronne bied om die regering te ondersteun in die inwerkingstelling van die landelike veiligheidstrategie.
Ramaphosa het ook verwys na onwettige mynbedrywighede wat ’n nadelige uitwerking op die landbou het.
“Plaasmoorde, onwettige mynbedrywighede en ander vorms van misdaad kan net oorwin word as ons saamwerk, inligting en beste praktyke deel en die nodige hulpbronne saamvoeg.”
Water
Ramaphosa het opnuut benadruk dat dit uiters belangrik is vir landboubedrywighede en die bevordering van belegging in die sektor en verwante bedrywe dat waterlisensie-aansoeke vinnig verwerk moet word.
“Danksy ’n omkeerplan is die agterstand uitgewis. Die departement van water en sanitasie vorder volgens plan om die teiken te behaal om 80% van aansoeke binne 90 dae te verwerk.”
Die beoogde vorming van ’n agentskap vir waterhulpbron-infrastruktuur sal volgens hom beter bestuur van nasionale waterhulpbronne verseker.
Die infrastruktuurkantoor in die presidensie het 203 projekte in die vooruitsig en hiervan is 13 volgens Ramaphosa in die landbou- en landbouverwerkingsbedrywe. Dit sluit in verwerkingsaanlegte, besproeiingskemas en varsproduktemarkte.
Transnet-staking
“Ons is diep bekommerd oor die salarisdispuut by Transnet, wat ’n reuse-koste vir die landbou en alle uitvoersektore meebring, asook vir die breër ekonomie.”
Ramaphosa het ’n beroep gedoen op alle partye betrokke by die staking om in die belang van die land op te tree. “ ’n Uitgerekte dispuut sal ’n terugslag wees vir ons pogings om die ekonomie te laat groei en werk- en nuwe sakegeleenthede te skep."
Groei
Die president het die kongrestema “Groei plaaslik” verwelkom en gesê net soos wat uitvoermarkte vir landbouprodukte gesoek word, moet ook gekyk word na maniere om ingevoerde landbouprodukte te vervang met plaaslik geproduseerde produkte. “Ingevoerde produkte wat plaaslik geproduseer kon word, is verlore geleenthede, nie net vir groei in die plaaslike sektor nie, maar ook vir werkskepping.”
