Die buro vir voedsel- en landboubeleid (BFAP) sê in ’n ontleding rooivleispryse is hoog weens laer slagsyfers en stygende wêreldpryse. Laasgenoemde geld ook hoendervleispryse, terwyl die verswakking van die rand in die derde kwartaal ’n bykomende faktor was.
“Ondanks olies en vette se klein gewig in die voedselmandjie is dit steeds ’n sleutelbydraer, met inflasie van 22,4% op ‘n jaargrondslag. Dit word aangedryf deur internasionale faktore, wat aanbodbeperkings van produkte soos palm- en sonneblomolie insluit, tesame met ’n sterk vraag na oliesade vir dierevoer en grondstof vir biobrandstof (wat nou verbind is met ruoliepryse wat sedert September 2020 meer as verdubbel het).”
Voedselinflasie was in September op ’n jaargrondslag 6,6% en het 1,1 persentasiepunt tot die verbruikersinflasie van 5% bygedra.
Stygings in pryse
Vleis was in dié maand 10,3% duurder as ’n jaar gelede, vis 5,2%, melk, kaas en eiers 5,55%, groente 4,2%, suiker en suikerryke voedsel 5,8% en brood en graankosse 3,2%.
Produkte wat algemeen gekoop word en waarvan die jaarlikse inflasiekoerse in September meer as 10% was, was sonneblomolie, droëbone, polonie, supermieliemeel, kitsbevrore hoenderstukke en skaap-/lamsvleis.
BFAP monitor die koste van ’n gebalanseerde mandjie van 26 voedselprodukte vir lae-inkomstehuishoudings van vier mense. In Augustus het dit R2 864/maand beloop, 2,8% duurder as ’n jaar gelede.
Vooruitsigte
“Ons verwag dat pryse vir olies en vette eers in die eerste twee kwartale van 2022 betekenisvol sal begin daal, met die 2021-’22-seisoen se fundamentele faktore vir wêreldvraag en -aanbod wat dui op produksiesurplusse en die herstel van voorrade van sojabone, sonneblom- en palmolie.”
Voortgesette bottelnekke met verskeping kan die uitwerking hiervan egter omkeer.
Oor groentepryse sê BFAP dit het in September stewig gebly weens rypskade in die laatwinter in die noordelike dele van die land, maar dit lyk asof die uitwerking daarvan in Oktober afgeneem het, met verbeterde volumes op varsproduktemarkte.
Inflasiesyfers kan vir die res van die jaar opwaarts bly neig omdat vleispryse na verwagting in die aanloop tot die feestyd sterk kan bly. Volgens BFAP is hoër prysneigings reeds sigbaar in die speenkalfmark. Internasionale markte bly ook sterk, grootliks weens volgehoue voorraadafname in belangrike grane en oliesade, en beperkings in die aanbod van bees- en lamsvleis uit Oseanië en Suid-Amerika.
Ander faktore soos die verwagte stygings in brandstofpryse kan bydra tot die koste van produksie, verwerking en verspreiding, wat opwaartse druk op voedselpryse in die algemeen kan plaas.
“Na verwagting sal verbruikers net ’n deel van dié prysstygings kan absorbeer aangesien toonaangewende ekonomiese rigtingwysers van vraag, soos kleinhandel- en voertuigverkope, daarop dui dat verbruikers reeds onder druk is.”
