“Praat oor positiewe goed, want die Regering het dit nodig,” was mnr. Mike Schussler, ekonoom van economists.co.za, se raad aan die landbou by AMT se vooruitskouingskonferensie.
Hy het gesê die landbou is die enigste groot sektor wat landwyd laag geskoolde mense in plattelandse gebiede in diens kan neem en moet dit tot hul voordeel gebruik. Volgens Schussler begin daar ’n geleentheid vir landbou vorm deurdat die Regering indiensnemingsgroei in sy ondersteuningsbasis in plattelandse gebiede nodig het.
“Terwyl die breër landboubedryf onder druk is, hoekom nie kyk na wat nodig is nie?”
Met die nodige sekerheid kan die landbou volgens hom die grondslag van groei in plattelandse gebiede wees. Hoewel die landbou ’n baie wisselvallige bedryf is, doen dit tans steeds beter as baie ander bedrywe.
Schussler het egter gewaarsku dat boere kostedruk gaan bly ervaar weens faktore soos die rand wat aanhou verswak en verbruikers wat swaar kry. Laasgenoemde kan gesien word in afwaartse kooppatrone. Die landbou moet daarom nuwe markte buite Suid-Afrika vind, veral in Afrika.
In Afrika is daar lande wat uitmekaar val, maar daar is ook lande wat goed doen. Groei word onder meer bevorder deurdat al meer jong mense opleiding kry. Dit gebeur ook in Suid-Afrika, maar hier lei iets soos ’n matrieksertifikaat nie noodwendig daartoe dat mense werk kry nie, wat volgens Schussler iets sê oor die gehalte van onderwys.
Hy verwag dat Suid-Afrika se ekonomie vanjaar met rondom 1% sal groei, aanstaande jaar dalk met 2,5% en waarskynlik met gemiddeld 3% oor vyf jaar. Dít is volgens hom egter nie genoeg nie. Groei word veral deur swak infrastruktuur soos krag-, pad- en spoorprobleme belemmer.
Schussler sê dit is hoekom vervaardiging, ondanks die swak rand en lae rentekoerse, nog nie weer na die vlakke van voor 2008 herstel het nie. Ander oorsake van swak ekonomiese groei is swak leierskap, ’n vyandige houding teenoor besigheid, die koste van swart ekonomiese bemagtiging, te veel rompslomp (red tape), te veel wette wat verander, algemene onsekerheid en eiendomsonsekerheid, en die feit dat maatskappye dink ander lande bied ’n beter verhouding tussen risiko en opbrengs.
Schussler is egter optimisties dat die dalende siklus beslis gaan omdraai.
