Sommige landerye by Douglas versuip, terwyl ander droog ly omdat sommige pompstasies hoër geskuif en net per boot bereik kan word. mnr. Attie Scholtz, 'n boer van Douglas, het 'n video geneem om te wys hoe hy sukkel om by sy pomstasies uit te kom. In die tweede deel van die video kan gesien kan word hoe die water styg by die brug in die distrik Grootdrink in die Benede-Oranjerivier. Dié video is deur mnr. Jors van der Westhuizen geneem.
Luidens 'n verklaring vra me. Wisane Mavasa, woordvoerder van die departement van water en sanitasie, Vrydagmiddag dat boere en gemeenskappe langs riviere paraat moet wees op vloedwater uit riviere en strome en gereed moet staan om te ontruim.
“Die vlak van die Vaaldam is steeds te hoog en ons hou 10 sluise oop om die drukking op die damwal te bestuur. Die Vaaldam is 116% vol, Bloemhofdam 112% en die Barragedam 97%. Water word teen 3 800 kumek in die laer Vaalrivier-stelsel vrygelaat. Gemeenskappe teen die laer Vaal -en Oranjerivier word gewaarsku om paraat te wees en watervlakke dop te hou. Die Suid-Afrikaanse Weerdiens het boonop gewaarsku dat swaar reën van 200 mm tot 400 mm van 25 tot 27 Februarie in Limpopo en Mpumalanga van kan uitsak en vloede meebring. Van die vloede kan katastrofies wees.”
Per boot na pompstasies
Intussen sê mnr. Jaco Cilliers van die Vaallus-boerdery buite Douglas naby die samevloeiing dat hulle sukkel om te oorleef. “Ons moes al ons pompe, kragkaste en motors hoog genoeg lig sodat die water nie naby kan kom nie. Van die pompstasies is so diep in die water dat dit net per boot bereik kan word. Vanweë fase 6-beurtkrag moet ons pompe gedurig aansit. Jy moet nou elke paar uur met ’n boot na die pompstasie gaan om dit aan te sit, anders verdroog die hoërgeleë landerye. Die laergeleë lande versuip weer aan die ander kant.
“Ons het die vloedwater voorsien en daarom nie op laergeleë landerye geplant nie. Niemand het egter voorsien dat die watervlakke so hoog sou styg nie.”
Hul landerye is droog vanweë die hoër fase beurtkrag wat ’n paar dae gelede deur Eskom ingestel. “Al wat ons nou kan red, is goeie buie reën, anders gaan ons misoeste kry,” sê Cilliers.
Spits van vloedwater nog op pad
Mnr. Wilco Fourie, voorsitter van die Oranjerivier-landbou-unie, sê die verwagting is dat die spits van die vloedwater by Katlani naby Douglas, die eerste meetpunt ná die samevloeiing van die Oranje- en Vaalrivier, teen Dinsdag 28 Februarie bereik gaan word.
Die rivier het vanoggend by Katlani teen 4 040 kubieke meter per sekonde (kumek) gevloei en kan na verwagting teen Maandag die 5 000 kumek-kerf verbysteek. Die verwagte spits is tussen 5 300 en 5 400 kumek.
Die spits sal Prieska na verwagting sowat ’n dag later bereik en Upington twee dae later as by Katlani. Die rivier sal na verwagting vir sowat vier dae lank by die verskillende punte ’n vloei van meer as 5 000 kumek hê.
Die departement van water en sanitasie het vanmiddag in ’n verklaring gesê twee van die Vaaldam se 12 oop sluise is om 16:00 toegemaak. Die uitlaat uit die Bloemhofdam bly tot verdere kennisgewing op 3 800 kumek.
Fourie sê in dié stadium maak dit nie vir boere aan die Benede-Oranjerivier ’n verskil in hul skade indien twee sluise in die Vaaldam toegemaak word nie. Dit sou baie meer gehelp het as die Bloemhofdam se uitlaat vroeër verlaag sou word as die geprojekteerde datum van Sondag 26 Februarie.
*Die departement van water en sanitasie het Saterdagoggend (25 Februarie) 'n verklaring uitgestuur om aan te dui dat die uitlaat uit die Vaal- en Bloemhofdam verlaag word. Twee sluise is om 09h00 toegemaak by die Vaaldam, dus is nou net 8 sluise by dié dam oop.
Die uitvloei uit die Bloemhofdam is teen 09h00 verlaag na 3600 kumek, waarna dit teen 12h00 na 3400 kumek verlaag sal word en teen 15h00 na 3200 kumek. "Gemeenskappe laer af teen dié waterstelsels kan 'n noemenswaardige daling in riviervlakke oor die volgende paar dae verwag."
Laai die Landbou.com-app af en lees jou landbounuus direk op die app. Dié app is beskikbaar in die Apple-, Android- en Huawei-winkels.
