“Die ANC het die duidelik gestel dat vanjaar die jaar vir grondhervorming moet wees waar grond vir die mense teruggeneem moet word. Dit sluit in onteiening sonder vergoeding soos wat in die Grondwet voor voorsiening gemaak is.”
Dít was onder meer van die uitlatings oor grond deur pres. Jacob Zuma, tydens die bekendmaking van Operasie Phakisa vir die landbou, grondhervorming en landelike ontwikkeling – ’n plan gemik daarop om die landbou-sektor te versterk en te hervorm. Die mikpunt is ook om grondhervorming te versnel ter wille van ’n meer inklusiewe landelike ekonomie.
Zuma het dié plan, geskoei op ’n Maleisiese model om aansienlik resultate vinnig te toon, Vrydag, 24 Februarie, buite Pretoria bekend gemaak. Dit volg na soortgelyke Phakisa-planne vir die ontginning van die oseane vir die ekonomie, gesondheid en onderwys.
Radikale ekonomiese transformasie
“Grondhervorming is ’n deurslaggewende pilaar van die program vir radikale ekonomiese transformasie. Ek wil herhaal wat ek in die staatsrede gesê het: Werklike versoening sal nie moontlik wees as die grondprobleem nie opgelos word nie. As ons nie die patrone van grondbesit, -beheer en -bestuur radikaal verander nie sal ons probleme skep vir die toekoms. Ons moet daadwerklike stappe doen om die ekonomie te hervorm, insluitend grondeienaarskap – en dit moet vinnig gebeur.”
Die Phakisa-plan vir die landbou is deur 161 amptenare, akademici, navorsers en ander belanghebbendes in die landbou ontwikkel. Dis binne sewe werkrigtings, wat insluit grondhervorming, produsente-ondersteuning, lewendehawe, graan, tuinbou, arbeid en landelike ontwikkeling. Altesaam 27 inisiatiewe is uitgewerk.
Zuma het verskeie voorbeelde binne die onderskeie werksrigtings voorgehou. Binne die grondhervormingspan is byvoorbeeld besluit om dienssentrums vir grondhervorming binne distrikte te vestig om uitstaande grondeise vinniger te help afhandel.
Uitbreiding van handel
“Die kommoditeitspanne vir graan, lewendehawe en tuinbou het gefokus op die uitbreiding van handel, plaaslik en ook die uitvoermark, die versterking van waardekettings, navorsing en die benutting van skaars waterbronne,” sê Zuma.
Hy sê wat lewendehawe betref is gekyk na die noodsaaklikheid van ’n sensus van die nasionale kudde, ’n omvattende stelsel vir identifikasie en naspeurbaarheid, uitvoer en siektebeheer.
As deel van die geleentheid het mnr. Senzeni Zokwana, Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, ’n ooreenkoms van verstandhouding oor die uitvoer van rooivleis met China se adjunkminister vir die administrasie van gehaltebeheer, inspeksie en kwarantyn, mnr. Li Yuaping, onderteken. Veral kleinskaalse boere sal baat by die uitvoerplanne.
