“Die groot hoeveelheid verklaarde beesrasse in Suid-Afrika, saam met die rasse wat nie erken word nie, maak die Suid-Afrikaanse beesbedryf kompleks en mededingend. Daarom is dit vir ons uiters belangrik dat ons voortdurend die kenmerke wat ons ras bo die ander laat uitstaan, verbeter en versterk.” Só sê mnr. Freddie Wasserfall, president van die Suid-Afrikaanse Charolais-beestelersgenootskap.
Wasserfall, wat ook ’n senior inspekteur vir dié ras is, voeg by dat dit belangrik is om ’n produk te produseer wat gewild en in pas is met die Suid-Afrikaanse bemarkingstelsel. Daarom is produksiemeting verpligtend vir alle geregistreerde Charolais-beeste in Suid-Afrika. Geen dier sonder die nodige inligting word deur die genootskap opgeneem nie. In hierdie opsig speel SA Stamboek ’n groot rol vir die Charolais-beestelersgenootskap wat al sedert sy stigting in 1966 lid is.
Volgens Wasserfall is die voordele van Stamboek-lidmaatskap legio. “Die SA Stamboek-model is ontwikkel vir Suid-Afrikaanse omstandighede en toestande. Die organisasie is ook die enigste in Suid-Afrika wat geakkrediteer is, vir alle dienste wat aangebied word, by die internasionale komitee vir die rekordhouding van diere (ICAR). Dit verseker ’n hoë standaard van akkurate en volledige rekordhouding.”
Dié rekordhouding gee Charolais-telers die nodige inligting om die beste dier onder sy omstandighede te teel.
“Stambome is die hoeksteen van stoetteling. Diere het bepaalde genetiese eienskappe wat binne families oorgedra word. As na ’n dier gekyk word (fenotipies), word ongeveer 15-20% van sy genetiese potensiaal gesien, die res is voeding. Neem dieselfde dier na verskillende dele van die land of gee dieselfde dier vir 10 telers en die eindresultaat sal elke keer verskil. ’n Dier sonder bewese inligting oor sy stamboom, vrugbaarheid en teelwaardes verteenwoordig dus 15% teelmateriaal en 85% sigwaarde, maar ten opsigte van sy nageslag is die effek 100% teelmateriaal en 0% voeding,” sê Wasserfall.
Bewese inligting oor teelwaardes is dus ’n onmisbare hulpmiddel as gebreke in ’n kudde aangepak moet word.
“Dit is noodsaaklik dat telers besef dat manlike eienskappe soos o.a. groei en voeromsetting in die eerste generasie oorgedra word, terwyl vroulike eienskappe soos melk en vrugbaarheid eers tydens die tweede generasie ’n invloed het.”
Eienskappe en geskiktheid
Omdat daar ’n groot klem op die bees se eienskappe geplaas word, word die rasstandaarde van die Charolais voortdurend geëvalueer om te verseker dit voorsien in die mark se behoeftes. Die Charolais is bekend om sy voortreflike groei en voeromsetting. Dit maak die ras uiters gesog by voerkrale. Die moderne Suid-Afrikaanse Charolais-koei is geskik en aangepas om op kommersiële vlak volhoubaar te produseer.
As daar ook na die gene-kubus gekyk word, lê die Charolais-ras heeltemal verwyderd van ander rasse. Dit verseker dat die invloed van basterkrag by kruisteling uitermatig hoog is.
Sy geskiedenis
Die Charolais het meer as 400 jaar gelede in Frankryk ontstaan waar die diere hoofsaaklik aangewend is as trekdiere, vandaar die voortreflike bespiering. Die eerste Charolais is in die 1950’s na Suid-Afrika ingevoer. Met streng invoerstandaarde ten opsigte van semen is verseker dat ’n Suid-Afrikaanse Charolais ontwikkel is wat aangepas is vir plaaslike toestande sonder om die raseienskappe in te boet.
Uit die staanspoor was die Charolais-telers voorlopers in die ontwikkeling van nuwe standaarde. Hulle was onder meer die eerste telers wat genomiese toetse gebruik het met die opgradeering van diere. Die Charolais was ook die eerste ras wat standaarde ten opsigte van semeninvoer gestel met die klem op geboortegemak, groei en melk. Sodoende is verseker dat net die beste teelmateriaal ingevoer is.
Die pad vorentoe
Om voort te bou op sy uitstekende teelmateriaal kyk die Charolais-beestelersgenootskap daarna om sy verwysingspopulaie op so ’n vlak te bring dat verrykte genomiese teelwaardes vir die ras bereken kan word.
Die genootskap het ’n vol program vir 2023. ’n Kursus vir nuwe telers word vir 19 April beoog waar hulle opgelei sal word in die kernaspekte soos vervat in die telersgenootskap se grondwet en rasstandaarde.
Op 4 Mei vind die Charolais se nasionale kampioenskap in Bloemfontein plaas. Die ras sal ook op die Nampo-oesdag, Nampo Alfa en Nampo Kaap verteenwoordig wees.
Die nasionale veiling van die Charolais-telersgenootskap word op Vrydag 18 Augustus op die Bloemfontein-skouterrein gehou.
